Umiejętność czytania jest niezbędna w życiu. Czytanie samo w sobie, także w warunkach szkolnych, nie stanowi jednak szczególnej wartości. Istotne jest zatem opanowanie przez uczniów umiejętności czytania ze zrozumieniem. Wymaganie to nakreślone zostało w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, a największy nacisk na wykształcenie tejże zdolności spoczywa na nauczycielu poloniście z racji nauczanego przedmiotu. Lekcje języka polskiego stanowią miejsce spotkania ucznia z tekstem literackim i stwarzają naturalną sytuację, w której jako odbiorca musi on odszyfrować zawarte w tekście informacje. Czytamy i omawiamy nie tylko wiersze i krótkie teksty, ale również w ramach samokształcenia – lektury. Klasa IV, którą uczę, jest etapem przejściowym pomiędzy edukacją wczesnoszkolną (gdzie dominowała nauka przez zabawę), a klasami „starszymi”, przygotowującymi uczniów do podjęcia nauki na kolejnym etapie edukacyjnym, dlatego staram się swoje lekcje planować tak, aby możliwie najwięcej z nich wynieśli. Stawiam zatem na wdrażanie ich do pełnej analizy i interpretacji tekstu z zachowaniem elementów zabawowych. Biorąc także pod uwagę jedną ze złotych myśli Paula Coelha: „Jest jeden sposób nauki poprzez działanie” podczas lekcji języka polskiego wykorzystuję do pracy z tekstem metody i techniki aktywizujące, umożliwiające rozwijanie zdolności i predyspozycji twórczych uczniów. Połączenie wiedzy, wyobraźni i twórczego myślenia daje możliwość niestereotypowego przyswajania wiedzy, rozwiązywania problemów, rozwijania aktywności i ciekawości poznawczej oraz indywidualnych zdolności twórczych, a także odpowiedzialności za efekty swojej pracy.
Akademia Pana Kleksa”, omawiana na lekcjach języka polskiego w klasie IV b, stała się doskonałą okazją do zaznajomienia uczniów z ciekawą formą pracy, jaką jest lapbook. Lapbook to rodzaj teczki tematycznej gromadzącej wiadomości na określony temat w zróżnicowanej formie, np. kopert, kieszonek, harmonijek, wykresów, rysunków itp. – możliwości są tu ograniczone jedynie wyobraźnią! Uczniowie przygotowali bardzo ciekawe prace, które zaprezentowali koleżankom i kolegom z innych klas. Okazało się, że jest to bardzo ciekawy sposób na „lekturę”. Czwartoklasistom spodobała się taka forma pracy, a z mojej perspektywy jest ona bardzo wartościowa – stawia bowiem ucznia na pozycji odbiorcy i twórcy, wykorzystując indywidualizację nauczania. Lapbook urozmaica naukę, która uczniom przypomina zabawę.
Po omówieniu lektury „Kajko i Kokosz. Szkoła latania” czwartoklasiści wcielili się w rolę rysowników komiksowych, tworząc nową przygodę poznanych postaci wykorzystując wylosowane motywy. Tego typu praca miała za zadanie nie tylko przypomnienie i utrwalenie lektury, ale również pobudzenie kreatywności jej twórców. Uczy również doboru treści do formy. W ten sposób utrwalili wiedzę o bohaterach, cechy tego gatunku, a także sposoby wyrażania różnych treści w komiksie.
Po cyklu lekcji poświęconych przygodom Mikołajka „ zamknęliśmy” lekturę „Mikołajek” w pudełku. Za pomocą niewielkiego pudełka uczniowie wyczarowali świat, jaki sobie wyobrazili czytając lekturę. Na lekcję podsumowującą przynieśli swoje pięknie ozdobione pudełka i prezentując je przed całą klasą, opowiadali o tym, czego dotyczą przedmioty w nich włożone. Choć niektórzy bardzo stresowali się publicznym wystąpieniem, świetnie wywiązali się ze swojego zadania. W pudełkach z lektury „Mikołajek” znaleźć można było rysunki, rekwizyty kojarzące się z lekturą, wiele różnorodnych scenek, które ilustrowały przygody Mikołajka, ręcznie napisane ciekawostki i informacje o książce oraz obowiązkowo – list do wybranego bohatera książki. Niektóre przedmioty zaskakiwały oryginalnością, inne zaś kunsztem ręcznej roboty. Efekty pracy wspaniałe. Podczas tych zajęć utrwaliliśmy treść lektury oraz niełatwą sztukę prezentowania.
Metoda ta, podobnie jak lapbook uruchamia kreatywność uczniów. Pozwala pokazać własną wrażliwość i indywidualny odbiór dzieła literackiego.
Reasumując – każdy tekst niesie inne możliwości, pozwala na wyciągnięcie innych interpretacji, pozwala na inny dobór metod oraz technik pracy. Chodzi o to, aby nauka stała się przyjemna. Mam przekonanie, że wykorzystane przeze mnie metody na języku polskim pozwalają oswoić uczniów z analizą i interpretacją tekstu oraz przygotują ich do świadomego odbioru tekstów literackich w przyszłości.